GLOTTODYDAKTYKA
Metoda poznawania języka według prof. Bronisława Rocławskiego

Glottodydaktyka – termin pochodzi z języka greckiego i oznacza: nauczanie języka
(glotta = język, didascein = nauczać).
Powszechną tendencję w świecie stanowi dążenie do możliwie wczesnego wyposażenia dzieci w umiejętność czytania, gdyż jej opanowanie stymuluje rozwój umysłowy oraz rozszerza możliwości zdobywania wiedzy.
Wczesne opanowanie umiejętności czytania i pisania jest ważniejsze dla dziecka niż się powszechnie zwykło sądzić, a doprowadzenie tych procesów do takiego poziomu, aby stanowiły jedną z form komunikowania się człowieka ze światem- trwa w życiu dziecka kilka lat.
W ostatnich latach pojawiło się wiele nowych koncepcji nauki czytania, umownie nazywanych „metodami”, do których należy również metoda glottodydaktyczna Bronisława Rocławskiego – językoznawcy, logopedy, twórcy programu nauki czytania i pisania w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Glottodydaktyka to edukacja językowa dzieci, której celem jest dobre przygotowanie dzieci do nauki czytania i pisania, uczenie właściwej techniki płynnego czytania ze zrozumieniem i pisania, kształtowanie nawyków czytelniczych i świadomości ortograficznej.
Sukces w nauce czytania i pisania – zdaniem B. Rocławskiego - zależy od autentycznego zainteresowania samego dziecka otaczającym go światem, właściwej zachęty ze strony nauczyciela oraz dostosowaniu zadań do indywidualnych możliwości dzieci. Bronisław Rocławski podkreśla, że podstawowe znaczenie w sukcesie w drodze doczytania ma sprawność artykulacyjna dziecka – czyli prawidłowe wybrzmiewanie wszystkich głosek.
A więc początek nauki czytania stanowią ćwiczenia artykulacyjne. Kolejnym etapem jest zdobycie sprawności słuchowej w zakresie analizy i syntezy sylabowej i głoskowej, czyli nabycie umiejętności dzielenia sylab i wyrazów na głoski oraz łączenia sylab i głosek w wyraz. Analizie i syntezie głoskowej towarzyszy bierne poznawanie liter (dowolne zabawy klockami z literami) – pomocne temu są klocki logo – autorska pomoc dydaktyczna opracowana przez Bronisława Rocławskiego.
Dotychczasowe zabawy miały na celu zbliżyć dzieci do obu światów: świata głosek i liter. Wiele dzieci zapewne zauważa, że mają one ze sobą wiele wspólnego. Zbudowane z głosek wyrazy symbolizują pojęcia, świat, który nas otacza.
Litery stają się znakami bliskimi dzieciom poprzez stały kontakt z nimi w zabawach. Słysząc głoskę dziecko zapamiętuje ją jako zjawisko głosowe, literę natomiast jako mało związany z rzeczywistością obrazek graficzny.
Dzieci wymawiają głoski i z nauczycielem szukają ich graficznych symboli – liter. Profesor Rocławski wskazuje dokładną kolejność poznawania – poszukiwania liter.
Poszukiwania zaczynamy od samogłosek (i, y, e, a, o, u, ą, ę). Dopiero po nich przechodzimy do poszukiwania spółgłosek według określonej kolejności.

Porównywanie liter powinno prowadzić do poznania ich cech dystynktywnych. Pogłębiamy wiedzę dzieci o literach, zwracając uwagę na różnice i podobieństwa oraz ułożenie ich w przestrzeni.

Do zabaw wykorzystujemy dywanik literowy (dzieci np. wskakują na wybrane litery).

Klocki LOGO – to fundamentalna pomoc dydaktyczna w glottodydaktyce.
Służą do nauki wymowy, czytania, pisania, ortografii i matematyki. Dzięki nim dzieci poznają litery obcując z pełnym 44 literowym alfabetem (w metodzie tradycyjnej - tylko 22 litery). Mają kontakt z literami małymi i wielkimi drukowanymi oraz małymi
i wielkimi pisanymi (umieszczonymi w liniaturze). Na klockach jest określony punkt odniesienia, w postaci zielonej podstawki, który umożliwia poprawną obserwację litery lub cyfry. Litery są w dwóch kolorach: czarne – to litery podstawowe, a czerwone – niepodstawowe. Pomaga to dzieciom zrozumieć, że nie wszystkie wyrazy zapisujemy tak, jak słyszymy (np. piszemy lew, a słyszymy lef).
Najmłodszym dzieciom klocki LOGO służą głównie do zabaw konstrukcyjnych, w trakcie których dzieci oswajają się z literami. Informujemy dzieci już wówczas, że na klockach są litery. Zwracamy uwagę na zielony szlaczek (podstawkę, nóżkę), który powinien być zawsze na dole, gdy klocek stoi i od strony układającego, gdy klocek leży. Taki sposób układania klocków zapewni poprawne spostrzeganie liter. Maluchy budują więc wieże, mury, płotki, zwracając uwagę na to, żeby „nóżki klocka” (czyli zielona podstawka) były na dole. Rozpoczynamy też rozpoznawać litery, np. budujemy mury tylko z klocków, które mają kółeczko, kropeczkę lub kreseczkę. W zabawie dzieci układają klocki od lewej strony do prawej, utrwalamy w ten sposób nawyk czytania i pisania od lewej strony do prawej. Zabawy stopniowo urozmaicamy, dostosowując stopień trudności do wieku, a przede wszystkim do intelektualnego rozwoju każdego dziecka.
Posługujemy się normalnym słownictwem. Mówimy więc o literach, a nie o znaczkach, mówimy o literze o, a, i, m, s. Nie używamy nazw liter: em, es, zet, jot, itp. Do spółgłosek nie dodajemy samogłoski y, nie mówimy my, sy, py.
Klocki LOGO służą też znakomicie uświadomieniu istnienia czterech wariantów jednej litery (mała i wielka pisana, mała i wielka drukowana).
Ulubioną pomocą i pretekstem do wielu zabaw są „Rozsypanki obrazkowo-literowe”. Obrazki pocięte na tyle części, z ilu sylab składa się wyraz przedstawiony na obrazku, stają się rozsypankami obrazkowymi sylabowymi. Pocięte na tyle części, z ilu liter składa się wyraz przedstawiony na obrazku, stają się rozsypankami obrazkowymi głoskowymi.
W trakcie zabaw dzieci rozpoznają i nazywają litery, liczą sylaby i głoski, ćwiczą spostrzegawczość. Dbamy również o prawidłową wymowę głosek, ćwiczymy sprawność języka, ust.
Gdy dzieci dobrze opanują umiejętność składania wyrazów z głosek i bez trudu rozpoznają litery przechodzimy do nauki czytania metoda „ślizgania” z litry na literę.